Watermolen ‘Quadenoord’ hersteld

In het Renkumse beekdal liggen drie beken, waarvan de oudste in het lage midden van het dal stroomt. Dit is de Halveradsbeek, ook wel de Afgebrande (Molen)beek genoemd, naar de ‘Afgebrande Molen’.

Daarnaast  liggen er twee beken die door mensenhanden zijn ‘opgeleid’ en gevoed worden door sprengen. Zij  liggen aan de west- en oostkant van het dal en dragen respectievelijk de namen Oliemolenbeek en Molenbeek (later Renkumse beek). De laatste is een schoolvoorbeeld van een opgeleide beek. Het beekwater stroomt uiteindelijk in de Neder-Rijn.

Aan deze beken lagen negen watermolens. Op de watermolen achter herberg ‘de Bock’ werd in 1598 voor het eerst papier  gemaakt, waarna er nog zeven papiermolens in het dal werden opgericht. In de loop der jaren wisselde een molen soms van taak.

Quadenoord
De Quadenoordse-molen aan de Molenbeek werd in 1703 gebouwd als papiermolen. Het was een zesbaksmolen met een schepkuip en 26 hamers, aangedreven door een bovenslagrad. De molen overleefde als een van de weinige molens in het dal de moeilijke Bataafse-Franse tijd.

Quadenoordse molen ~1920

In 1872 volgde een ombouw tot graanmolen met twee koppels stenen. Door daling van de grondwaterstand werd vanaf 1912 één van de twee koppels aangedreven met een benzinemotor.

Omstreeks 1920 was het niet meer lonend om op deze wijze graan te malen en raakte de molen in verval. Het waterrad werd in 1935 verwijderd. Gelukkig is de molen niet geheel afgebroken, maar blijven staan op Landgoed Quadenoord.

Inmiddels was ook de beek niet meer sterk genoeg om de molen aan te drijven. De sprengen slibden dicht en de bodem ging lekken. Opgeleide beken moeten namelijk voorzien worden van een bodem van klei of leem, om het water niet in het zandbed te laten wegzakken. In 2003 heeft het Waterschap Vallei & Eem de beken hersteld en beleemd. Met hulp van de werkgroep Beken en Sprengen van het IVN onder leiding van Ruud Schaafsma is dit werk geklaard. Maar helaas was er toch nog te weinig water bij de inmiddels herstelde molengoot.

Renovatie
Rentmeester/projectleider van het landgoed Quadenoord-Boschbeek, John Smits, pakte in 2018 het plan op om de molen te restaureren. Zijn eerste taak was om hiervoor fondsen te werven, hetgeen met steun van de provincie Gelderland en gemeente Renkum lukte. Ook de Bank Giro Loterij droeg ‘een steentje bij’. Zoals altijd bij dit soort werkzaamheden blijft er behoefte aan meer geld.

2020 Het herstelde molengebouw met Molengoot

juli 2021 Plaatsen bovenslagrad

Het gebouw is inmiddels hersteld. Het benodigde hout komt uit de bossen van het landgoed. Ook het rad is nieuw gemaakt door molenbouwer Coppens uit Burgharen en in juli 2021 geplaatst. De rest van de molen, waaronder het ‘gaande- en draaiwerk’ moet, volgens planning, deze zomer klaar zijn. Het geheel gaat onderdeel uitmaken van het Landgoed en als een soort bezoekerscentrum dienen. Hierdoor wordt aandacht gevraagd voor een uniek stukje natuur met beken en sprengen en ook de oude cultuur van watermolens zal worden getoond. Ook kan er aandacht zijn voor het aloude papierscheppen.

Hopelijk loopt er in de zomer van 2021 weer stromend water door de beek om de molen in bedrijf te kunnen stellen!

Jan Hein Bannier & Henk Moorrees 
Augustus 2021