Overzicht papiermusea en musea met aandacht voor papier
Nederland
Papierfabriek De Middelste Molen
Kanaal Zuid 497
7371 GL Loenen (Gld)
Tel: 055 – 5052911
info@demiddelstemolen.nl
www.demiddelstemolen.nl
Papierfabriek De Middelste Molen aan de Loenense Molenbeek maakt sinds 1622 papier. Dit is de enige papierfabriek in Nederland die nog papier produceert op waterkracht en stoom en in de oude staat bewaard is gebleven. Bezoekers volgen in de molen het productieproces van oeroud Hollands papier. De Middelste Molen biedt ook workshops papier maken.
Papiermolen De Schoolmeester
Guispad 3
1551 SX Westzaan
075 – 6214465
deschoolmeester@hetnet.nl
www.zaanschemolen.nl
De Schoolmeester is een werkend museum; een bedrijf dat voor het publiek te bezichtigen is. In de laatste windpapiermolen ter wereld wordt op ambachtelijke wijze papier vervaardigd. De Schoolmeester vervaardigt zogenaamd ‘Zaansch Bord’ in diverse kleuren, diktes en formaten. Dit papier wordt onder andere gebruikt door boekbinders en kunstenaars. Al het papier wordt vervaardigd van lompen, textielafval, vlas en hennep en niet van houtproducten. Het productieproces is te volgen van grondstof tot eindproduct.
Stichting Papiergeschiedenis Renkum-Heelsum
Industrieterrein Veerweg 1
6871 AV Renkum
0317-361658
info@papiergeschiedenis.nl
www.papiergeschiedenis.nl
Papiergeschiedenis Renkum-Heelsum vindt haar oorsprong in de fabrieken van Van Gelder, later Parenco, en Schut Papier Heelsum. De stichting bewaart de historie van papier maken aan de Veluwezoom door middel van historisch materiaal, het geven van lezingen en papierscheppen op scholen.
Aan de beken in de dalen van de Veluwezoom hebben in de loop van de eeuwen veel watermolens gestaan die ook gebruikt werden voor het maken van papier. Drie hiervan zijn in de loop van de 19de en 20ste eeuw uitgegroeid tot papierfabrieken. Naast de reeds genoemden was tot de verwoesting in de Tweede Wereldoorlog ook de fabriek van Pannenkoek een gerenommeerde papierfabriek.
De stichting is naast de genoemde activiteiten ook bezig met de verwezenlijking van een papiermuseum.
Nederlands Openluchtmuseum
Schelmseweg 89
6816 SJ Arnhem
026 – 3576111
info@openluchtmuseum.nl
www.openluchtmuseum.nl
De papiermolen in het Openluchtmuseum is in 1654 gebouwd en in 1933 naar het Openluchtmuseum verplaatst. De molen is nog steeds in werking en toont het publiek het ambacht van papier maken. Het volledige proces van de vervaardiging van papier wordt uitgebeeld; van het fijnmalen van de textielvezels tot het uiteindelijke scheppen van papier, persen en drogen. Er wordt in de molen ook aandacht besteed aan de vroegere situatie van de arbeiders in de papierindustrie.
Veenkoloniaal Museum
Museumplein 5
9641 AD Veendam
Tel: 0598 364 224
info@veenkoloniaalmuseum.nl
www.veenkoloniaalmuseum.nl
De vaste tentoonstelling besteedt onder andere aandacht aan de strokartonfabricage in de Veenkoloniën. Er is onder andere een fraaie collectie schaalmodellen van machines voor strokartonfabricage te zien. Strokarton wordt al sinds het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw niet meer geproduceerd, maar nog altijd draaien er kartonfabrieken in Oude Pekela en Nieuwe Pekela, Bad Nieuweschans, Hoogezand en Sappemeer. Fabrieken die tegenwoordig meer produceren dan alle kleine strokartonfabrieken van het begin van de 20ste eeuw bij elkaar.
Honig Breethuis
Lagedijk 80
1544 BJ Zaandijk
075 – 6217626
info@honigbreethuis.nl
www.honigbreethuis.nl
In het vroegere woonhuis van de ondernemersfamilies Honig en Breet is nu een museum gevestigd. De families waren werkzaam in de witpapierfabricage en in het museum staat hun bedrijf C. & J. Honig Breet centraal. In een van de fraaiste huizen aan de Zaan kunt u een glimp opvangen van de wooncultuur van deze Zaandijkse papiermakersfamilies.
CODA Museum
Vosselmanstraat 299
7311 CL Apeldoorn
055 – 5268400
info@coda-apeldoorn.nl
www.coda-apeldoorn.nl
In de collectie van CODA Museum bevinden zich verschillende objecten met betrekking tot de papiergeschiedenis van de Veluwe, zoals schepramen, houten modellen van hamerbakken, gladwerken en andere in de fabricage gebruikte werktuigen. Bijzonder is de grote, meer dan honderd jaar oude maquette van papiermolen De Vlijt. Maar CODA koestert papier niet alleen als erfgoed; om de twee jaar organiseert het museum de tentoonstelling Paper Art waarin vaak spectaculair werk te zien is van internationale kunstenaars die papier gebruiken als basismateriaal.
Museum Rijswijk
Herenstraat 67
2282 BR Rijswijk
070 – 3903617
info@museumrijswijk.nl
www.museumrijswijk.nl
Museum Rijswijk heeft internationale faam opgebouwd met de Papier en Textiel Biënnales. In even jaren organiseert het museum de Papier Biënnale Rijswijk en in oneven jaren de Rijswijkse Textiel Biënnale.
Huis van het boek
Prinsessegracht 30
2514 AP Den Haag
070 – 3462700
info@huisvanhetboek.nl
www.huisvanhetboek.nl
Huis van het boek in Den Haag is het oudste boekenmuseum ter wereld. Het richt zich op het geschreven en gedrukte boek in het heden en verleden. De uiterlijke vorm en de ontwikkeling van de vormgeving van boeken staan centraal. In de collectie en programmering is daarnaast altijd aandacht voor de materiële kant van de boekgeschiedenis: de geschiedenis van het papier.
Zaans Museum
Schansend 7
1509 AW Zaandam
+31 (0)75 681 00 00
info@zaansmuseum.nl
www.zaansmuseum.nl
In hét museum van de Zaanstreek is de geschiedenis van papier vanzelfsprekend goed vertegenwoordigd met afbeeldingen van papierfabrieken en -makers, werktuigmodellen, riemkappen, schepramen, watermerken en andere objecten uit de papiermakerij.
Drukkerijmuseum Etten-Leur
Leeuwerik 8
4872 PH Etten-Leur
Telefoon: 076-5034826
info@nederlandsdrukkerijmuseum.eu
www.nederlandsdrukkerijmuseum.eu
Het Drukkerijmuseum is een werkend museum op het gebied van hoogdruk en boekbinden, maar organiseert ook workshops. Daarnaast is er een kleine collectie met betrekking tot papier maken.
Drukkerijmuseum Meppel
Kleine Oever 11
7941 BK Meppel
0522 – 242565
info@drukkerijmuseum-meppel.nl
www.drukkerijmuseum-meppel.nl
Het Drukkerijmuseum in Meppel geeft een overzicht van de ontwikkeling van tekens naar schrift tot aan moderne reproductietechnieken. Het museum laat door middel van demonstraties het grafische vak zoveel mogelijk tot leven komen. Onderdeel van de presentatie is een opstelling over papierscheppen.
Papiermuseum Renkum (in oprichting)
www.papiermuseumrenkum.nl
Buitenland:
Papiermuseum Fockendorf
Fabrikstrasse 10
04617 Fockendorf
Duitsland
+49 (0)34343 – 54267 / +49 (0)170 – 7138061 / +49 (0)175 – 6471064
papiermuseum@t-online.de
www.papiermuseum.net
In de voormalige papierfabriek wordt getoond hoe papier gemaakt werd: zowel handgeschept als machinaal. Het museum bezit een uitgebreide verzameling handgeschept papier met watermerken. Zelf papierscheppen kan ook.
Museum Papiermühle Homburg
Gartenstraße 11
97855 Homburg/Main
Duitsland
+49 (0)9395 – 99222
Info@homburger-papiermanufaktur.de
www.papiermuehle-homburg.de
Het Papiermuseum in Homburg biedt de bezoeker niet alleen een interessante en leerzame inkijk in het leven en werken van een papiermakersfamilie, maar produceert ook nu nog handgeschept papier dat op de meest uiteenlopende manieren wordt benut. De oorspronkelijke productieruimte van de papiermolen is geheel intact gebleven; een unicum in Beieren.
Papiermuseum Düren
Hoeschplatz 1
52349 Düren
Duitsland
Tel. +49 (0)2421 – 252561
www.papiermuseum-dueren.de
Papiermuseum Düren toont de cultuurhistorische ontwikkelingen in de papiermakerij, van de oorsprong in het handwerk tot machinale en industriële vervaardiging in de moderne tijd. Samen met het naburige Leopold Hoesch Museum organiseert het Papiermuseum om de twee jaar een internationale biënnale van papierkunst onder de naam Paper Art. Het museum bezit meer dan veertigduizend watermerken en een groot aantal van papier vervaardigde kunstwerken.
Papiermuseum Alte Dombach
LVR-Industriemuseum
Papiermühle Alte Dombach
51465 Bergisch Gladbach
Duitsland
+49 (0)2234 – 9921 555
info@kulturinfo-rheinland.de
industriemuseum.lvr.de/de/die_museen/bergisch_gladbach/schauplatz_3/papiermuehle_alte_dombach.html#
Duitslands grootste werkende papiermuseum laat zien hoe papier vroeger en nu gemaakt wordt en wat er allemaal mogelijk is met dit materiaal. In het museum is te zien hoe het waterrad de hamerbakken aandrijft waarmee lompen werden vermalen tot papierpulp. Indrukwekkend is de veertig meter lange, vijf meter hoge papiermachine uit 1889. Ook de gevolgen van papierfabricage voor mens en milieu komen in de tentoonstelling aan de orde. Wie wil, mag zelf papier proberen te scheppen.
Deutsches Museum – Abteilung Papiertechnik
Museumsinsel 1
80538 München
Duitsland
+49 (0)89 – 2179333
www.deutsches-museum.de/ausstellungen/werkstoffe-energie/papiertechnik/
besucherservice@deutsches-museum.de
De papierafdeling van het Deutsches Museum toont aan de hand van werktuigen en machines hoe mensen in vroeger tijden papier maakten en hoe dat tegenwoordig gebeurt.
Basler Papiermühle
St. Alban-Tal 37
CH-4052 Basel
Zwitserland
+41 (0)61 225 90 90
info@papiermuseum.ch
www.papiermuseum.ch
Papiermachermuseum Steyrermühl
Museumsplatz 1
4662 Laakirchen
Oostenrijk
+43 (0)7613-3951
+43 (0)7613-3951 20
papier.druck@papierwelten.co.at
http://papierwelten.co.at
Papiermuseum Duszniki-Zdrój
Kłodzka 42,
57-340 Duszniki Zdrój
Polen
+48 (0)748 627 400
biuro@muzpap.pl / zamowienia@muzpap.pl
muzeumpapiernictwa.pl